Wat zorgt ervoor dat een coachgesprek echt impact heeft?
Soms loopt een gesprek als vanzelf. De coachee maakt een doorbraak, ontdekt nieuwe perspectieven en zet concrete stappen. Andere keren blijft het gesprek hangen in analyse, zonder dat er écht iets verandert.
Wat maakt het verschil?
Coaching is geen standaard stappenplan, maar een dynamisch proces. Als coach stem je af, geef je richting en creëer je beweging. Of je nu aan het begin staat van je coachreis of al jaren ervaring hebt, er zijn een aantal fundamentele principes die maken dat coaching écht werkt.
In deze blogserie delen we 8 kernprincipes die coaching effectiever maken. Niet als droge theorie, maar door je te laten zien hoe deze principes in de praktijk werken. Elke blog bevat:
- Een praktijkvoorbeeld waarin een coach tegen een uitdaging aanloopt
- Reflectie op wat dit betekent voor jou als coach
- Een concrete oefening die je direct kunt toepassen
Wat kun je verwachten
We behandelen principes die je helpen om als coach met meer impact te werken. Hoe je écht kunt aansluiten bij een coachee. Waarom ervaren krachtiger is dan analyseren. Hoe je weerstand kunt benutten in plaats van bestrijden. En hoe je samen doelen stelt die wél werken.
We starten met een van de meest fundamentele principes in coaching:
de coach brengt vaardigheden en structuur in, de coachee brengt zijn eigen ervaringen, perspectieven en leerproces.
Kernprincipe 1: Coaching is samenwerking – eerst volgen, dan leiden
Wat betekent dit in coaching?
Een effectieve coach is geen alwetende expert die de juiste antwoorden heeft, maar een partner in het proces. Coaching is altijd een samenwerking: de coach brengt vaardigheden en structuur in, de coachee brengt zijn eigen ervaringen, perspectieven en leerproces.
Een van de grootste valkuilen voor coaches – vooral beginnende coaches – is dat ze te snel willen sturen. De neiging om richting te geven, om inzichten te delen of oplossingen aan te dragen is groot. Maar echte verandering begint pas als de coachee zich gehoord en begrepen voelt. Eerst volgen, dan leiden.
Volgen betekent:
- Echt luisteren, zonder direct in te grijpen of te sturen
- Afstemmen op de beleving, taal en energie van de coachee
- Geduld hebben en ruimte geven voordat je richting biedt
Pas daarna komt het leiden: de coachee begeleiden naar inzichten, nieuwe perspectieven en actie.
Praktijkvoorbeeld: Hoe wachten het verschil maakte
Pieter, een ervaren manager, worstelt met een conflict in zijn team. Gefrustreerd vertelt hij:
“Ik snap niet waarom mensen niet gewoon doen wat nodig is. Ik heb al honderd keer uitgelegd wat ik verwacht!”
Een onervaren coach zou hier misschien direct op inspelen met vragen als:
- “Heb je al geprobeerd om…?”
- “Wat denk je dat zij nodig hebben?”
- “Hoe kun je dit anders aanpakken?”
Maar de coach in dit gesprek doet iets anders. Hij merkt dat Pieter zichtbaar gespannen is, zijn handen gebald, zijn ademhaling hoog. In plaats van direct in te gaan op het inhoudelijke probleem, stelt hij een andere vraag:
“Wat gebeurt er nu in je lichaam terwijl je dit vertelt?”
Pieter stopt even. Hij denkt na. “Mijn schouders voelen gespannen, mijn ademhaling zit vast.”
De coach volgt. “Sta daar eens even bij stil. Wat gebeurt er als je die spanning echt even opmerkt, zonder hem meteen te willen veranderen?”
Door niet direct naar de oplossing te springen, maar eerst te volgen en ruimte te geven aan de ervaring, ontstaat er een verschuiving. Pieter ontspant iets. Pas daarna vraagt de coach:
“En als je nu denkt aan dat gesprek met je team, wat zou je anders willen ervaren?”
Vanuit deze verdieping wordt het makkelijker om nieuwe oplossingen te vinden.
Reflectie: Wat betekent dit voor jou als coach?
Coaching is niet het aandragen van antwoorden, maar het begeleiden van een proces. Als je te snel de leiding neemt, loop je het risico dat de coachee minder eigenaarschap voelt en de inzichten niet beklijven.
Vraag jezelf af:
- Hoe vaak wil ik te snel ‘fixen’ in plaats van echt te volgen?
- Wat gebeurt er als ik een extra verdiepende vraag stel voordat ik richting geef?
- Hoe kan ik bewuster afstemmen op de taal, emoties en energie van de coachee?
Concrete oefening: De ‘twee-vragenregel’
Voor coaches die willen oefenen met ‘eerst volgen, dan leiden’:
1. Tijdens een coachgesprek, stel bij de eerste probleemomschrijving niet direct een oplossingsgerichte vraag.
2. Stel eerst twee verdiepende vragen die de ervaring van de coachee verkennen. Bijvoorbeeld:
- “Wat merk je op in jezelf als je hierover praat?”
- “Wat is voor jou nu het belangrijkste in deze situatie?”
3. Pas daarna stel je een richtinggevende vraag.
Dit helpt je om bewust af te remmen en de coachee eerst echt te laten ervaren wat er speelt, voordat je samen verder kijkt.
In de volgende blog…
Eerst volgen, dan leiden is de basis van coaching. Maar hoe zorg je ervoor dat een gesprek niet alleen blijft bij woorden, maar dat de coachee echt iets ervaart? In de volgende blog gaan we verder met het tweede kernprincipe: Ervaren boven praten.
Ben je benieuwd hoe andere coaches dit principe toepassen? Laat in de reacties weten hoe jij ervaring boven praten gebruikt in je coaching!
“Wil je je verder ontwikkelen als coach en diepgaand leren werken met deze principes? Bekijk dan onze coachopleidingen en nascholingen bij Gossen en Janzweerd. Meer informatie vind je hier!”